- Вавёрка
Я – рухавы звярок,
Заўжды весела мне.
Мая хатка – дупло
На высокай сасне.
На галінках сасны
Я грыбоў насушу,
Іх багата к зіме
У свой дом нанашу.
- Васька
Каточак-каток – шэранькі лабок. Пяшчотны Вася, ды хітры; лапкі ў яго аксамітныя, кіпцікі вострыя.
У Васечкі вушы чуйныя, вусы доўгія, футра шаўковае. Лашчыцца кот, выгінаецца, хвосцікам віляе, вочкі заплюшчвае, песеньку пяе, а як мышку зловіць – з’есць яе! Вочкі ж у яго вялікія, лапкі – як стальныя, зубкі – крывыя, кіпці – выпускныя.
- Гусі-лебедзі
Жылі муж і жонка, і былі ў іх дачка і сынок.
– Дачушка! – кажа маці. – Мы пойдзем на працу, прынясём табе булачку, а ты беражы браціка, з двара не выходзь.
Пайшлі яны, дачка пасадзіла браціка пад акенцам, а сама пабегла на вуліцу ды загулялася. Наляцелі гусі-лебедзі, падхапілі хлопчыка і панеслі.
Прыйшла дзяўчынка, глядзіць – няма браціка! Гукала, слязьмі залівалася – ён так і не адгукнуўся!
Выбегла ў поле і ўбачыла толькі, як удалечыні
мільганулі гусі-лебедзі. Пра іх даўно нядобрае казалі. Здагадалася дзяўчынка, што гэта яны браціка ўкралі, кінулася даганяць. Бяжыць і бачыць – стаіць печ.
– Печ, печ, куды гусі-лебедзі паляцелі?
– Пакаштуй майго жытняга піражка – скажу.
- Ліса і Казёл
Бегла Ліса, на варон заглядзелася i ў калодзеж звалілася. Вады ў калодзежы было няшмат: патануць нельга, але і выскачыць – таксама. Сядзіць Ліса, бядуе.
Ідзе Казёл – разумная галава. Ідзе, вялізнай барадой трасе, вялізнымі рагамі матляе. Зазірнуў ён у калодзеж, убачыў Лісу і пытае:
– А што ты, Лісачка, там робiш?
– Адпачываю, галубочак, – адказвае Ліса. – Там, наверсе, горача, дык я сюды і забралася. Як жа тут халодненька і добранька! Вадзіцы свежай – колькі пажадаеш!
А Казлу даўно піць хацелася.
– Вада хоць добрая? – пытае Казёл.
– Цудоўная, – адказвае Ліса. – Чыстая, халодная! Скачы сюды, калі хочаш: нам абаім тут месца хопіць!
Скочыў Казёл па дурасці, ледзь на Лісу не зваліўся. А яна яму:
- Муха-пяюха
Муха-пяюха мела карэту і шэсць камароў. Запрэгла яна іх ды паехала катацца. Едзе яна, едзе, сустракае мышку.
– Вітаю! Як паню зваць?
– Я Муха-пяюха. А ты?
– Я – Мышка-скрабатуха.
– Сядай да мяне!
Едуць яны, едуць – скача жабка:
– Вітаю! Як паненак зваць?
– Муха-пяюха. Мышка-скрабатуха. А цябе?
- Піліпка-сынок
Жылі мужык і жонка, і не было ў іх дзяцей. Жонка бядуе: няма каго калыхаць. Аднойчы мужык высек з алешыны палена і кажа жонцы:
– На, калышы!
Жонка пачала палена калыхаць і спяваць:
– Люлі, люлі, сынок!..
Калыхала дзень, другі, а на трэці бачыць: ляжыць у калысцы хлопчык! Абрадаваліся мужык і жонка, назвалі хлопчыка Піліпкам і сталі яго гадаваць. Падрос Піліпка і кажа:
– Зрабі мне, тата, залаты чоўнік, срэбнае вясельца, – хачу рыбу лавіць.
Бацька зрабіў яму чоўнік і вясельца.
Дзень і ноч Піліпка рыбу ловіць, нават есці не ідзе. Маці сама яму на возера абед нясе і кліча:
- Пра Лісу і Котку
Блукала неяк Котка па лесе. Раптам бачыць – бяжыць насустрач Ліса. Котка ўжо не раз чула, што Ліса – махлярка і пранырлівая хітруха. «Паспрабую я з ёй пагаварыць!» – падумала Котка.
– Вітаю, дарагая сястрыца Ліса! – сказала Котка. – Як тваё здароўе?
Ліса паглядзела на Котку звысоку і адказала:
– Дзякуй, са здароўем някепска!
Тут яны разгаварыліся. Слова за слова размова пайшла пра тое, хто з іх абедзвюх ведае больш хітрыкаў і выкрутасаў.
Котка зрабiла прастадушную пысу і сказала:
– Сястрыца! Я ведаю толькі адзін хітрык.
– Няўжо толькі адзін? – здзівілася Ліса. – У мяне іх сотні ў запасе! Я любога паляўнічага саб’ю з панталыку!
- Прынцэса на гарошыне
Жыў на свеце прынц, які вельмі хацеў ажаніцца з прынцэсай, ды толькі з сапраўднай. Ён шукаў яе ўсюды, але нешта ўсё было яму не даспадобы: прынцэс шмат, а вось ці сапраўдныя яны, зразумець прынц не мог. Вярнуўся ён дадому і зажурыўся: вельмі яму хацелася сустрэць сапраўдную
прынцэсу.
Аднойчы ўвечары пайшоў дождж, а пасля разбушавалася
жахлівая навальніца. Стары кароль пачуў, як у гарадскую браму пастукалі, і пайшоў адчыняць. Ля брамы стаяла прынцэса. Якая ж яна была ад дажджу і непагадзі! Вада сцякала з яе валасоў і сукенкі проста ў чаравікі і выцякала з-пад пятак. І ўсё ж яна назвала сябе сапраўднай прынцэсай.
«Ну, гэта мы праверым!» – падумала старая каралева, але нічога не сказала, а толькі пайшла ў спальню, зняла з ложка ўсе пярыны і падушкі, паклала на дошкі гарошыну, а затым узяла дваццаць пярын і паклала іх на гарошыну.
На гэты ложак прынцэса і легла спаць.
Ранкам яе спыталі, як ёй спалася.
– Ах, проста жудасна! – адказала прынцэса. – Я за ноч вачэй не звяла. Не ведаю, што ў мяне быў за ложак! Я ляжала на чымсьці цвёрдым, і цяпер у мяне ўсё цела ў сіняках. Гэта нейкі кашмар!
- Разам цесна, а паасобку сумна
Кажа брацік сястрычцы:
– Не чапай майго ваўчка!
Сястрыца адказвае браціку:
– А ты не чапай маіх лялек!
Селі дзеці па розных кутах, але неўзабаве абаім стала сумна.
Чаму ім абаім стала сумна?
- Хлопчык-зорка
Вярталіся неяк двое бедных дрывасекаў дадому. Была зімняя ноч, стаяў люты мароз. І калі яны выбраліся з лесу, адбылося нешта неверагоднае. З неба звалілася чароўная зорка, і дрывасекам падалося, што ўпала яна непадалёк ад іх. Яны пабеглі, бо вырашылі, што гэта кавалак золата. Адзін з дрывасекаў, які прыбег хутчэй, убачыў, што гэта залаты плашч, і вырашыў, што знайшоў скарб. Але ў складках плашча ён знайшоў не золата, а малое дзіця.
Адзін дрывасек сказаў другому:
– Давай пакінем яго тут, бо мы бедныя і ў нас хапае сваіх дзяцей, якіх трэба карміць.
Але другі запярэчыў:
– Нельга пакідаць дзіця на снезе. Я занясу яго дадому.
Калі жонка ўбачыла, што яе муж вярнуўся з лесу, яна яго абняла і запрасіла заходзіць у дом. Але дрывасек расхінуў залаты плашч і паказаў ёй дзіця.
Жонка ўсклікнула:
– Нашы дзеці сядзяць без хлеба, а мы яшчэ чужое дзіця карміць будзем?